تفاوت مالک محصول و مدیر محصول

تقریبا این متداولترین سوالی است که دائم پرسیده می شود، فرق بین مالک محصول و مدیر محصول چی هست؟ برای اینکه به این سوال پاسخ بدهم، بگذارید با یک مثال شروع کنیم. فرق بین مدیریت پروژه و مدیر پروژه چیست؟ فرق بین معماری نرم افزار و معمار نرم افزار چیست؟ فرق بین مدیر محصول و مدیریت محصول چیست؟

در تمام این موارد ما یک نقش داریم و یک شرح وظیفه. حال این شرح وظایف قید شده میتواند توسط یک نقش با هم‌نام انجام شود یا توسط یک تیم یا یک گروه. برای مثال شاید ما در تیم خودمان نقشی به عنوان معمار نرم افزار نداشته باشیم ولی آیا می توانیم بگوییم که ما معماری نرم افزار نداریم؟ مسلماً تصمیمات مربوط به معماری نرم افزار توسط یک نفر شاید به نام برنامه نویس ارشد یا گروهی از افراد یا همه تیم به صورت تصمیم دسته جمعی در تیم گرفته می شود.
خوب با این مثال ما بین مدیر محصول و مدیریت محصول باید تفاوت قائل بشویم. مدیریت محصول شامل مجموعه‌ای از وظایفی است که باید انجام شود. حال این مضاعف می‌تواند توسط یک نفر به نام مدیر محصول انجام شود یا نفری با عنوان مالک محصول.
مدیریت محصول معمولاً شامل دو دسته اقدامات مشخص است: اقدامات در حوزه استراتژیک و اقدامات در حوزه تاکتیک. اقدامات حوزه استراتژیک شامل ایجاد چشم انداز محصول تدوین نقشه راه محصول و هدف گذاری های کلان است، اما اقدامات تاکتیکی شامل مواردی مانند مدیریت بک‌لاگ محصول کار کردن روزانه با تیم، شرکت در جلسات اسکرام می‌شود.

مالک محصول اسکرامی، در واقع همان کسی که مدیریت محصول چابک باید انجام می‌دهد. یعنی وظایف هر دو حوزه استراتژیک و تاکتیک محصول را بر عهده دارد.

پس چرا بعضی از شرکت ها هم مالک محصول دارند و هم مدیر محصول؟

برخی شرکت ها به خاطر بزرگ بودن محصول یا بی تجربه بودن مالک محصول یا دلایل دیگر اقدام به شکستن وظایف مدیریت محصول به دو نقش مجزا، مثل مالک و مدیر محصول می‌کنند، مثلاً وظیفه کار استراتژیک به مدیرمحصول سپرده میشود و وظیفه کارکردن با بک‌لاگ محصول و تیم هم با مالک محصول.

اینکه این تصمیم چقدر درست یا غلط است بستگی به شرایط شرکت و محصول و خود افراد دارد، اما اسکرام تعریفی که از مالک محصول ارائه داده است این است که او باید توانایی و جوابگوی هر دو حوزه استراتژیک و تاکتیک محصول داشته باشد. یعنی در واقع مالکیت واقعی امکان پذیر نیست مگر اینکه شما در هر دو حوزه استراتژی و تاکتیک محصول فعال باشید.

یکی از مباحثی که در دوره مدیریت محصول چابک به آن پرداخت می شود همین مالکیت واقعی محصول چگونه است؟ و چگونه می توان واقعا مدیریت محصول چابک انجام داد.

چابک و موفق باشید